Vorig jaar ontwikkelde Hans van Lunteren samen met biologe Jessica van Essen en programmamaker Hans van Dijk voor het Centraal Museum de tentoonstelling Toevallig Groen; zaailingen van de stad.  Stedelijk groen bestaat vooral uit aangelegde tuinen, parken, bomen en plantsoenen. Maar de natuur kiest zelf ook plekken uit in de stad waar ze haar eigen oerkracht laat zien. Informatie over dit project is te vinden in de fietsenstalling op de parkeerplaats.

Lezing door Hans van Lunteren
Zaterdag 10 september 2022 om 14.30 uur
In de reeks kunstenaarslezingen op zondagmiddag vertelt Hans van Lunteren uitgebreid over zijn projecten en kunstopdrachten.

Hij stelt de manier waarop aardlagen zich onder ongelooflijk hoge druk vormen tegenover menselijke handelingen die ‘onze (gecultiveerde) natuur met geweld in stand houden’. In de installatie komt alles samen: het alledaagse, een mogelijke toekomst en materialen en verschijnselen van de geologische tijdschaal, waarvan de subjectieve ervaring  -diepe tijd-  wordt genoemd. 
Deze geologische diepe tijd is bijna niet te vatten, zo groot. De diepe tijd staat voor onze menselijke tijdsdimensies; van schijnbaar oneindig traag bewegende grond onder onze voeten en de richting van schijnbaar oneindig traag veranderende rivieren.

Uit de titel van het werk Just Wave and Smile zou je kunnen concluderen, dat de ontwikkeling en vervorming van de aarde en de mensheid vanzelfsprekend is. De mens als soort is net zoals een geologische kracht die ook de aarde met duizelingwekkende snelheid tot ver in de toekomst vormgeeft.

Kevin Bauer onderzoekt deze vormende krachten. En hij wil weten wat echt is en wat kunstmatig. In al zijn werk vraagt hij zich steeds weer af hoe volume zich verhoudt tot ruimte en hoe mensen zich ertoe verhouden. Zijn werk is ontwikkeld vanuit interesse voor puur architectonische formele, geometrische elementen. Het wordt gestuurd door, zoals hij het noemt, ‘materiële intuïtie’.

www.kevin-bauer.com

Bomen weerspiegelen tijd. Een dwarsdoorsnede van een stam vertelt onderzoekers alles over de aarde en haar geschiedenis. In de bast en jaarringen tekenen zich de sporen af van perioden van overvloed en schaarste, ijstijden, overstromingen en bosbranden. De anatomie van het hout is een archief van geboorte, bloei, natuurrampen en veldslagen, van leven en dood, maar misschien nog wel meer een transcriptie van het vermogen weer verder te groeien nadat dood en vernietiging ongenadig hebben huisgehouden. Uit bruut gesnoeide takken ontstaan nieuwe scheuten, omgevallen woudreuzen laten nakomelingen herrijzen uit hun neergestorte lichamen, gewonde stammen dragen hun lot en vergroeien tot verwrongen maar krachtig spierweefsel. Bomen belichamen het verbond tussen vitaliteit en verwonding, scheppen en vernietigen, leven en dood.

Met haar installaties wil Anna een plek creëren waar toeschouwers opnieuw kunnen samenvallen met hun omgeving. Haar landschappen zijn groots en indrukwekkend maar ook open gewerkt, bijna fragiel, alsof je er een oude geest aan kunt raken. De kracht ervan ligt in de stellige en tegelijk subtiele manier waarop de toeschouwer uit zijn baan wordt getikt, naar een universum waarin beheersing en verwildering, verval en groei, mens en natuur elkaar opnieuw aanraken.

(tekst C. Samsom)
www.annajvanstuijvenberg.nl

Egied Simons faciliteert het kijken. Door het geheel strak vorm te geven, krijgen kleinere meer gedetailleerde vormen de aandacht.

Zijn groei-installaties zijn instrumenten die afhankelijk van hun omgeving geprogrammeerd worden met zaden, uitlopers of wortelstokken. De tijdsduur van de tentoonstelling is hiervoor medebepalend. Binnen dit kader vindt het spelen met de natuur plaats. Hij is niet op zoek naar een gestold tijdsmoment, maar naar het hele groeiproces. Het is duidelijk dat het Egied Simons niet gaat om een theatrale actie.

Simons onderzoekt de strategieën die planten gebruiken om houvast te krijgen in de aarde en om voedsel op te nemen. Hij experimenteert met pigmenten die ook voedingsstoffen zijn. Dan weer laat hij zaden ontkiemen, zodat verschillende groeistructuren blootgelegd worden.

Egied maakte lichtinstallaties waarin hij de contouren van struiken aftastte met behulp van lasers. Het werk heeft een sterk onderzoekend karakter en raakt vaak aan wetenschap. De vormen en bewegingen van vegetatie en organismen fascineren hem en zijn het materiaal waarmee hij werkt.

Ook maakt hij graag gebruik van de kennis van de mensen op de plek waar hij exposeert. Bij Steck hoorde hij van een bepaalde orchidee die een bijzondere wortelgroei heeft. Deze plant is nu leidraad in de installatie die hij maakte voor Kunst op volle grond. De meeste werken zijn specifiek ontwikkeld voor een bepaalde plek. Vaak zijn het tijdelijke werken voor in een tentoonstelling of op een buitenlocatie. Er is een bepaalde verwachting van de uitkomst, maar de natuur laat zich nooit helemaal voorspellen en speelt met hem.

Deze kunst vergt onderhoud en een ritmische, rituele manier van werken. Er is een bepaalde tijdspanne en daarbinnen moet het werk ontstaan. De natuur bepaalt het uiteindelijke kunstwerk.

www.egiedsimons.nl

Zeger gooide al jaren geleden hoge ogen met zijn werk waarbij hij onze cultuur als het ware uitleverde aan de natuur. Hij maakte talloze werken waarbij de objecten om ons heen (stoel, bord, tafel) beschimmelden, begroeiden met paddenstoelen, mos of gras. Wat wij in eeuwen wilden uitbannen en weren geeft hij weer een plek. Het werk van Reyers zegt weliswaar iets over onze omgang met natuur (weren, kaderen, toepassen) maar gaat duidelijk ook over een nieuw vormbesef.

Weinig mensen hebben zijn werk in het echt gezien. Het is namelijk moeilijk om te presenteren in musea en galeries. Dit organische werk levert altijd een onvoorspelbaar eindresultaat op. Zeger schept in zijn werk de voorwaarden en vervolgens groeit er een beeld uit.

www.zeger.org

Kim van den Belt onderzoekt de mogelijkheid om met natuurlijke, lokale ingrediënten nieuwe oplossingen te creëren in een energie-neutraal systeem. Het project Kaia gaat over de grote uitdaging en het ongelooflijk gecompliceerde thema: CO2. Het onderzoek gaat over de ontwikkeling van nieuwe duurzame CO2-filters waarbij algen, specifiek de soort diatomeeën, gebruikt worden. In het object wordt CO2 opgenomen en door middel van fotosynthese komt hier weer zuurstof bij vrij. Na twee maanden is er genoeg te oogsten op het object. 
Met het eindproduct, de biomassa, kan nieuw materiaal, biodiesel of zelfs glas gemaakt worden.

‘Een ontwerp zou voor mij nooit geslaagd zijn als wij, in het eindproduct, alleen maar van de natuur hebben genomen, de natuur hebben uitgeput.’ Kim van den Belt wil een manier vinden om in nieuwe ontwikkelingen ook terug te geven aan de natuur. ‘Dit kan door voorafgaand over het ontwikkelproces na te denken, over hoe je een product CO2 neutraal of CO2 negatief zou kunnen maken. Maar je zou ook producten kunnen ontwikkelen met een symbiotische relatie tussen mens en product, zodat de natuur er ook wat aan heeft.’

@kimvandenbelt

Wat zien wij nou echt en wat bedenken wij er zelf bij? Volgens Maze de Boer leidt visuele interpretatie ons weg van de inhoud. Iedereen kent dit proces. Wij zijn geneigd om zichtbare beelden aan te vullen met beelden die wij kennen.
Met zijn werk legt Maze de Boer zijn vinger op het kijkproces. Hij beschrijft zijn kunstwerken als conceptuele attracties. Het concept is zijn uitgangspunt en de visuele (aantrekkings)kracht van het werk is dan het resultaat.

Maze de Boer is geïnteresseerd in het vervagen van de grenzen tussen beeldende kunst, architectuur, theater en performance. Zijn werk komt vaak voort uit de historische achtergrond en de sociale context van de locatie.
Hoewel zijn installaties doorgaans site-specific worden genoemd ziet hij de werken zelf eerder als site-responsive.

www.mazedeboer.com

De afgelopen jaren, tijdens werkperiodes in prachtige verlaten, soms nog volledig ingerichte huizen in Hongarije en Portugal, vond ze interessant materiaal. In Nederland tastte ze een recent verlaten klooster met bijbehorende tuin minutieus af. Landhuis Amelisweerd met behang en omringend landschapspark, de Refectiekamer en de huizen van de Fundatie van Maria van Pallaes in Utrecht inspireerden haar.
Ruimtes en sfeer zijn bijna altijd uitgangspunt in haar werk.

www.marijkebreuers.nl

Jaren geleden, toen de drône nog een futuristische fantasie leek, bond hij zijn fototoestel vast aan een vlieger en kwam terug op zijn atelier met legio kiekjes waaruit hij dan schilderijen componeerde.

Hij brak eieren om verf te maken, haalde platen multiplex van berkenhout en zette zijn gereedschap klaar; lijmtangen en houtlijm.

Walter Simon schildert namelijk niet zoals er doorgaans geschilderd wordt, hij ‘bouwt’ als het ware zijn schilderijen. Lijnen en vormen uit het landschap krijgen daardoor extra aandacht.

Hier tussen het tuingereedschap bij Steck zijn enkele kleinere werken te zien. Maar op zijn atelier aan de rand van de binnenstad kan je ook grotere werken vinden. Het landschap en de vegetatie erop is een onuitputtelijke bron en Walter Simon weet dat.

www.waltersimon.nl

Haar werk ontstaat door verbeelding en observatie. Zij legt plantstructuren bloot, als poging om via een microscopisch klein detail het grotere geheel te begrijpen. Het werk vormt uiteindelijk een combinatie van verbeelding en wetenschappelijke observatie.

In weer andere werken wedijvert zij met de natuur in schoonheid en inventiviteit. Weerbaarheid van de natuur test zij bijvoorbeeld in papier. In de lange vezel van moerbeiboompapier snijdt zij tekeningen ’tot op het bot’ uit.
Natuur is haar metgezel en concurrent.

www.nikkivanes.nl