- In Short
- Installatie
Arne Hendriks
‘in een voedselrijk klimaat eten planten zelden vlees’
Arne Hendriks presenteert het doorlopende onderzoek The Incredible Shrinking Man en verbindt dit aan het recente onderzoek dat hij vorig jaar deed naar proteïne-transitie in Wageningen. Bij Steck serveert hij in een tweepersoons restaurantje algensoep vanuit de kelk van een vleesetende plant. Samen met de plant nuttig je de soep.
Tijdens de expositie is Hendriks soms aanwezig om met bezoekers te spreken. In de randprogrammering verzorgt hij een lezing over zijn werk.
Tot ver in de 19e eeuw bestonden vleesetende planten niet. De mens kon simpelweg niet accepteren dat planten ook jagers waren en vlees konden consumeren. Deze overtuiging maakte ons blind voor de overduidelijke signalen dat dit wel degelijk gebeurde. Observeren is immers meestal geen neutrale activiteit maar vaak vooral het projecteren van een verwachting.
Wanneer een insect of een klein zoogdier verstrengeld raakte in plakkerige tentakels of verdronk in een kelk vol verterende sappen dan werd dit beschouwd als een ongelukje of het gevolg van een afweermechanisme van de plant. Uiteindelijk was het Charles Darwin die door wél nauwkeurig te observeren tot de conclusie kwam dat het eten van vlees door planten een evolutionaire aanpassing was aan specifieke omgevingsfactoren.
In zijn boek Insectivorous plants uit 1875 beschrijft hij hoe planten insecten vangen en doden, en wat de oorsprong is van de gespecialiseerde organen die vleesetende soorten hebben ontwikkeld. Carnivore planten zijn tenminste zeven keer, op verschillende plekken op Aarde, onafhankelijk van elkaar, ontstaan. De omstandigheden zijn vaak vergelijkbaar: Er moet veel zonlicht en genoeg water aanwezig zijn maar het carnivore gedrag is vooral een adaptatie aan een zeer voedselarme omgeving. Pas wanneer voedingsstoffen zoals fosfor en stikstof ontbreken lijkt het voor planten zinvol om zich aan het eten van vlees te wagen.
In de populaire literatuur van die tijd ontstond een levendig genre van wat je carnivori-porno zou kunnen noemen waarin de relatief bescheiden plantjes werden opgeblazen tot groteske mensverslindende monsters. In werkelijkheid bewoog hun evolutie zich in een geheel andere richting. Een aantal vleesetende planten werd na een periode waarin vlees werd gegeten om te kunnen overleven weer vegetarisch. Soms gebeurt dat pas na de adolescentie van de plant. Blijkbaar hebben de jonge planten iets meer nodig dan de volwassen exemplaren. In andere gevallen werd door een samenwerking met andere soorten een alternatieve voedselbron gevonden zoals de uitwerpselen van insecten, muizen en vleermuizen. Ook stapten een aantal vleeseters over op de consumptie van algen, pollen, bladeren en ander plantaardig materiaal. Vlees eten lijkt in deze gevallen een tijdelijke aanpassing te zijn totdat andere voedingsstoffen beschikbaar kwamen. In een voedselrijk klimaat eten planten zelden vlees.
De wonderlijke en inspirerende reis van de vegetarische vleesetende plant inspireerde de totstandkoming van een intieme en soort-overschrijdende maaltijd: Nephenthes alata (Monkeyjar) & Homo sapiens (Mens) consumeren samen groentensoep uit de beker van de voorheen vleesetende plant.
tekst Arne Hendriks
De kunstenaar is aanwezig op :
Zaterdag 10 september 14-17
Zondag 18 september 14-17 (tevens een lezing van Arne Hendriks om 14.30 in de Noordertuin)
Zondag 25 september 14-17
Zaterdag 1 oktober 14-17